Onderzoek naar geweld tegen psychiatrische patiënten

Dit onderzoeksprogramma is ontwikkeld door NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) in samenwerking met de Stichting tot Steun VCVGZ

Psychiatrische patiënten staan meer bloot aan geweld dan mensen uit de algemene bevolking. Het geweld varieert van uitbuiting tot afpersing en van diefstal tot verkrachting. Dit geweld zorgt voor psychische en lichamelijke klachten en maakt de patiënten kwetsbaar voor nieuw geweld. Er was in onderzoek weinig over bekend. Het onderzoeksprogramma Geweld tegen psychiatrische patiënten heeft tot doel meer kennis te verkrijgen over dit thema. In het verlengde worden testen en interventies ontwikkeld om slachtofferschap van psychiatrische patiënten te verminderen.

Eerste subsidieronde

In 2009 zijn vier projecten van start gegaan om meer kennis te vergaren over dit onderwerp. De onderzoekers hebben hun bevindingen gepresenteerd tijdens het internationale symposium van de World Society of Victimology in Den Haag.

Astrid Kamperman (Erasmus MC) toonde aan dat de helft van de 957 ondervraagde psychiatrische patiënten binnen een jaar slachtoffer was geweest van geweld. Patiënten bleken zesenhalf keer vaker slachtoffer van mishandeling en tien keer vaker slachtoffer van bedreiging en woningdiefstal te zijn dan de algemene Nederlandse bevolking. Kamperman stelde tevens vast dat de delicten zich met name in de privésfeer voordeden.

Jooske van Busschbach (UMCG) en Martijn Kikkert (Arkin) kwamen binnen hun twee projecten tot vergelijkbare gegevens wat betreft de frequentie, locaties en daders van het geweld. Zij onderzochten 600 patiënten in de drie noordelijke provincies, respectievelijk 474 patiënten in de regio Amsterdam.

Mirjam Siesling (Universiteit van Tilburg) stelde vast dat slachtofferschap ingebed is in het leven van de patiënt: het is één van de problemen waar psychiatrische patiënten mee kampen, naast bijvoorbeeld werkloosheid, sociale isolatie, verslaving en/of een slechte gezondheid.

Tweede subsidieronde

In 2013 is er subsidie beschikbaar gesteld voor het opzetten en implementeren van de volgende interventieprojecten gericht op het voorkomen van geweld tegen psychiatrische patiënten.

Dr. J.T. van Busschbach (Universitair Medisch Centrum Groningen): Beat victimization! Psychomotor assertiveness training with elements of kickboxing for people with psychotic disorders

Prof. dr. J. Dekker (VU Medisch Centrum Amsterdam): Straatwijs, Zelfwijs, Anderwijs: Een training voor verslaafden met psychiatrische problemen

Prof. dr. J. van Weeghel (Universiteit van Tilburg): Maatschappelijke participatie en het managen van risico’s op victimisatie bij mensen met ernstige psychische aandoeningen 

Derde subsidieronde

In 2014 zijn vier projecten van start gegaan die nogmaals focussen op het ontwikkelen van effectieve praktijkinterventies die gericht zijn op het voorkomen van geweld tegen psychiatrische patiënten.

Prof. dr. A.J. Beekman (VU): Victimization in depressed patients 
Emotieregulatie (ER) training in combinatie met reguliere depressietherapie (CGT) zal het risico op slachtofferschap verminderen.
Partners: Arkin Academie, Rijksuniversiteit Groningen

Prof. dr. C.L. Mulder (EUR): The implementation and evaluation of an integrated intervention to detect and reduce domestic violence victimization in psychiatric patients
De LARA-interventie (Linking and Recovery via Advocacy) is speciaal ontwikkeld om psychiatrische patiënten te ondersteunen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld. Dit project bestudeert de aanpak in Rotterdam.
Partners: King’s College London, Universiteit van Tilburg, GGD Rotterdam Rijnmond, Vrije Universiteit Amsterdam, Verweij-Jonker Instituut, BavoEuropoort CMH service, Antes CMH service, Landelijk Platform GGz, VU Medisch Centrum Amsterdam, Arkin Academy, GGz in Geest

Prof. dr. W.A. Veling (UM): Virtual Reality Aggression Prevention Training for reducing victimization in forensic clinics 
Virtual Reality Agressie Preventie training biedt een interactieve driedimensionale virtuele levensechte wereld waarin sociale situaties en interacties kunnen worden ervaren en beoefend.
Partners: Technische Universiteit Delft, Universiteit van Tilburg

Meer informatie over de projecten binnen dit thema vindt u hier.