Samen zorgen voor betere zorg

Implementatie van een innovatieve gepersonaliseerde zelfmanagement toepassing in de behandeling van mensen met depressieve klachten

In het kort
Hoofdonderzoekers: Dr. Hariëtte Riese & Dr. Jojanneke A. Bastiaansen
Betrokken instelling: UMC Groningen, afdeling psychiatrie
Startdatum onderzoek: 2018
Einddatum onderzoek: 2023
Aantal patiënten in onderzoek: 150 (ZELF-i) + 100 (Therap-i)

De vraagstelling van het onderzoek
Depressie heeft ingrijpende gevolgen voor wie eronder lijdt en zijn naasten. Goede behandelingen kunnen de ziektelast verminderen en de kwaliteit van leven verbeteren. Deze onderzoekers veronderstellen dat betere zorg alleen kan worden bereikt als patiënten, onderzoekers en behandelaars de handen ineenslaan. De patiënten wordt gevraagd zichzelf intensief te monitoren. De onderzoekers brengen vervolgens de gegevens in kaart en de behandelaars geven persoonlijke feedback aan de patiënten. In beide projecten worden op basis van vragenlijsten de interventiegroepen vergeleken met een controlegroep die de reguliere behandeling krijgt. Daarnaast wordt door middel van interviews in kaart gebracht wat patiënten zelf van de interventie vinden. Het gezamenlijke doel van beide projecten is een effectieve behandeling toegespitst op de individuele patiënt in plaats van de gemiddelde patiënt met depressieve klachten.

Het onderzoek
Het onderzoek bestaat uit twee projecten waarin zelfmetingen op de smartphone centraal staan: ZELF-i voor mensen met depressieve klachten in de basis en gespecialiseerde GGZ, en Therap-i voor mensen met complexe depressieve symptomatologie in de derdelijnszorg.

Project 1. ZELF-i (ZELFmanagement-Interventie) is een webapplicatie voor mobiele telefoons in combinatie met digitale feedback. Het heeft twee gestandaardiseerde modules die aansluiten bij effectieve behandelingen voor depressie: een ‘Doe’-module gericht op positieve emoties en activiteiten, en een ‘Denk’-module gericht op negatieve gevoelens en denkpatronen. Belangrijke uitkomstmaten zijn depressieve klachten, zelfregie, en sociaal functioneren. Door dit project zal de kennis van werkingsmechanismen bij individuele patiënten toenemen en leren we meer over wat werkt voor wie.

Project 2. De Therap-i (Therapie-interventie) module bestaat ook uit het toevoegen van een webapplicatie voor zelfmetingen op de smartphone en terugkoppeling van verzamelde gegevens, aan de reguliere zorg. De onderzoeksvraag van dit project is of Therap-i een gunstig effect kan hebben op depressieve klachten, het sociaal functioneren, en gevoel van controle op het eigen leven en klachten. Het bijzondere van Therap-i is dat patiënten hun eigen gepersonaliseerde dagboek items kiezen en dat de verzamelde gegevens worden verwerkt in een rapport met gepersonaliseerde grafieken. Hiermee kunnen zowel patiënten als therapeuten beter zicht krijgen in schommelingen in klachten en welke factoren daar mogelijk van invloed op zijn. Deze gepersonaliseerde kennis in klachtenprofielen wordt gebruikt om de behandeling beter af te stemmen en de gedeelde besluitvorming te verbeteren.

Verwachte output
De onderzoekers verwachten dat de patiënten in de interventiegroepen een steilere herstelcurve laten zien. Door intensieve zelfmetingen, feedback en gedeelde besluitvorming krijgen deze patiënten meer zelfbewustzijn en controle over hun herstelproces. Een meer precieze diagnose en een behandeling op maat zullen, samen met de verworven zelfmanagementvaardigheden, naar verwachting de kans op terugkeer van de depressie verkleinen. Over de onderzoeksresultaten zal worden gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften en andere (sociale) media.