BrainGymmer

Geheugentraining voor ouderen met een stemmingsstoornis

In het kort
Hoofdonderzoeker: Annemiek Dols MD PhD en Mardien Oudega MD PhD
Betrokken instelling: Amsterdam Neuroscience, GGZinGeest, Amsterdam UMC, locatie VUmc
Startdatum onderzoek: Januari 2019
Einddatum onderzoek: September 2020
Aantal patiënten in onderzoek: 40 patiënten van polikliniek GGZ inGeest

De vraagstelling van het onderzoek
Het is bekend dat mensen die op latere leeftijd last krijgen van stemmingstoornissen, vaak ook te maken krijgen met cognitieve problemen. Zij kampen minder goede concentratie, een minder goed werkend geheugen en de informatieverwerking en uitvoering van taken gaan langzamer dan voorheen. Dit heeft negatieve gevolgen voor hun sociaal functioneren en hun kwaliteit van leven. Bovendien komt dementie relatief vaker voor bij hen. Tot op heden is er geen bewezen effectieve behandeling voor hun cognitieve problemen. Kan een online geheugentraining helpen bij het verbeteren van hun cognitieve functioneren?

Het onderzoek
Onlangs is een online trainingsprogramma, BrainGymmer, getest bij patiënten met de ziekte van Parkinson. Deze patiënten waren tevreden over dit trainingsprogramma en lieten bovendien verbeterde prestaties zien. De onderzoekers willen de BrainGymmer daarom ook testen bij patiënten boven de 50 met een stemmingsstoornis (depressie en bipolaire stoornis). Het onderzoek moet uitwijzen of deze patiënten de BrainGymmer ook waarderen en of het trainingsprogramma ook bij hen effectief is.

Verwachte output
De onderzoekers verwachten dat de online geheugentraining BrainGymmer een gunstig effect heeft op het cognitief functioneren van mensen met een stemmingsstoornis op latere leeftijd. Verbetering van cognitief functioneren zal ook verbetering van sociaal functioneren tot gevolg hebben en in het verlengde daarvan een betere kwaliteit van leven. De kosten van de online geheugentraining zijn laag. Het programma vereist geen begeleiding van een medisch professional en de training kan thuis worden uitgevoerd. Nadat de werkzaamheid is bewezen, kan BrainGymmer ook worden gebruikt in andere afdelingen van de geestelijke gezondheidszorg en zelfs beschikbaar worden gemaakt via bijvoorbeeld GGD appstore en Onlinehulpstempel.nl.

Onderzoeksresultaten
Mensen met een depressie (unipolair of bipolair) namen voor het onderzoek BrainFit deel aan een training van het denkvermogen: gedurende 8 weken deden zij thuis op de computer tal van trainingsgames – een soort spellen die als doel hebben om het denkvermogen te trainen en verbeteren. Hierbij waren er twee condities; de actieve conditie en de vergelijkingsconditie. In de actieve conditie kregen de deelnemers de daadwerkelijke training aangeboden 3 keer per week een uur thuis op de computer. In de vergelijkingsconditie kregen de deelnemers 3 keer per week thuis op de computer makkelijke spelletjes zoals galgje en solitaire aangeboden. De deelnemers en de onderzoekers wisten niet in welke conditie de deelnemers zaten, behalve 1 onderzoeker die de deelnemers hielp bij de computertaken. Op verschillende momenten zijn het denkvermogen en stemming van de deelnemers uit beide groepen in kaart gebracht, zowel voor als na de training, maar ook na 3 maanden. Daarmee werden de lange termijn effecten van de training onderzocht.

Voor het evalueren van de daadwerkelijke training zijn de resultaten van 19 mensen in de actieve conditie vergeleken met de resultaten van 19 mensen in de vergelijkingsconditie.

De eerste resultaten laten zien dat onze achtweekse online training voor het denkvermogen geen significant beter effect heeft op het denkvermogen of op de stemming  van de deelnemers in de actieve conditie in vergelijking met de controleconditie.  Wel blijkt dat alle deelnemers in beide condities verbeteren op de STROOP taak, die inhibitie meet, een onderdeel van het executief functioneren.

Alle deelnemers geven terug dat ze de training als positief hebben ervaren. Tijdens de COVID pandemie gaf deze 3 wekelijkse training structuur aan de week en afleiding. Ook hebben alle deelnemers hun computervaardigheden verbeterd door dit onderzoek. Dit werd ook bevestigd in focusgroepen met deelnemers.

Meer onderzoek lijkt nodig om te bepalen of bijvoorbeeld een langere training, of booster sessies, of een ander soort training nodig is om het denkvermogen en de stemming te verbeteren met een actieve conditie.