Hoofdzaken

Niet-aangeboren hersenletsel bij forensisch-psychiatrische patiënten

 

In het kort
Hoofdonderzoeker: Dr. Siri Noordermeer
Betrokken instellingen: VU Amsterdam, Universiteit Leiden en PI Haaglanden
Startdatum onderzoek: 1 april 2022
Einddatum onderzoek: 31 maart 2024
Aantal patiënten in onderzoek: 150

De vraagstelling van het onderzoek
Doel van het onderzoek is het verkrijgen van meer kennis over de aard en ernst van niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en daarmee gepaard gaand neurocognitief functioneren bij forensisch-psychiatrische patiënten. Internationale literatuur wijst erop dat ongeveer 50% van de forensische populatie last heeft van (de gevolgen van) NAH. Daarnaast wordt NAH geassocieerd met antisociaal gedrag, psychische problematiek, verslaving, agressief gedrag en cognitieve problemen, waaronder een beperkte impulscontrole. Het structureel in kaart brengen van de verschillende aspecten van NAH, dus niet alleen de ernst of de locatie, maar juist ook de geassocieerde neurocognitieve problematiek, zal klinisch relevante informatie opleveren. Door deze combinatie te bestuderen kan een beeld verkregen worden van het algeheel functioneren en eventuele beperkingen in interacties van deze patiënten. Hierdoor kan, onder andere, de vraag hoe de relatie tussen NAH en behandeling eruit ziet, beantwoord worden. Dit kan zowel de behandeling als therapietrouw van deze patiënten verbeteren, aangezien er adequaat rekening kan worden gehouden met de aanwezige neurocognitieve problematiek ten gevolge van NAH. Uiteindelijk zal dit leiden tot een betere prognose en mogelijk een lager recidiverisico.

Het onderzoek
De onderzoekers zullen 150 participanten van het Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) van de PI Haaglanden screnen op NAH middels enkele neurocognitieve testen en vragenlijsten, om zo efficiënt mogelijk zoveel mogelijk relevante informatie te verkrijgen. Van de positief gescreende participanten wordt naar verwachting een deel doorverwezen voor een MRI-scan. Tevens maken de onderzoekers gebruik van beschikbare dossierinformatie, die de PPC’s in Nederland reeds standaard verzamelen. Door al deze gegevens te combineren kunnen associaties tussen (gevolgen van) NAH en comorbide psychische of functionele stoornissen, agressie-incidenten en recidiverisico worden onderzocht. Tevens wordt onderzocht of er voorspellers te bepalen zijn, in termen van beschermende en risicofactoren, voor behandeluitkomsten en of er profielen te identificeren zijn binnen deze forensische populatie.

Verwachte output
Huidig onderzoek zal leiden tot een verhoging van kennis over en aandacht voor (gevolgen van) NAH binnen de forensisch klinische, academische en wetenschappelijke sector. De grote en relevante verzamelde hoeveelheid informatie wordt beschikbaar gesteld voor de (klinische) praktijk, onder andere middels de ontwikkeling van praktische tools. Ook zal er een directe implementatie zijn in het onderwijscurriculum van de VU en Universiteit Leiden. Daarnaast worden presentaties over de uitkomsten gegeven in bijeenkomsten, de vier PPC’s in Nederland, het NIFP, reguliere penitentiaire inrichtingen en andere forensische zorginstellingen, via (bijvoorbeeld) de afdeling Forensische Psychiatrie van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Tenslotte worden de uitkomsten, naast (inter)nationale publicaties in wetenschappelijke tijdschriften, aangeboden aan vaktijdschriften.