Creativiteit, lijden en herstel

Onderzoek naar de samenhang tussen psychisch lijden, creativiteit en herstel

In het kort
Hoofdonderzoeker: Jenny Boumans, MSc
Betrokken instelling: Universiteit voor Humanistiek en Trimbos Instituut
Startdatum: juli 2014
Einddatum: 2022
Aantal patiënten in onderzoek: 60 patiënten

De vraagstelling van het onderzoek
In de loop van de geschiedenis zijn er allerlei aanwijzingen dat psychisch lijden en creativiteit samenhangen. Deze veronderstelling wordt vooral gekoppeld aan ‘zieke’ schilders, schrijvers, denkers en componisten. Is het een romantisch ideaal of bestaat de samenhang echt? Dit vraagstuk krijgt hernieuwde urgentie door de huidige ontwikkelingen in de GGZ. Thema’s als herstel, empowerment, kracht en participatie worden steeds nadrukkelijker omarmd.

Doel van dit onderzoek is het samenspel van creativiteit, lijden en herstel te onderzoeken. Met als hoofdvraag: hoe beïnvloeden creativiteit, psychisch lijden en herstel elkaar en welke praktische aanknopingspunten biedt dit samenspel voor ondersteuning van mensen met psychische aandoeningen?

Het onderzoek
Het onderzoek begint met een voorbereidend historisch bronnenonderzoek. In deze voorstudie zal gezocht worden naar aanwijzingen over de relatie tussen creativiteit, lijden en herstel. Deze aanwijzingen leveren aandachtspunten en onderwerpen op die in het tweede deel, de empirische studie, zullen worden getoetst in interviews. Binnen dit kwalitatieve onderzoek wordt gekozen voor een combinatie van narratieve interviews, diepte-interviews, participerende observatie en focusgroepen. In totaal worden drie verschillende empirische bronnen onderzocht: community art praktijken, ervaringsdeskundigen uit de herstelbeweging (HEE) en levensverhalen van kunstenaars.

Verwachte output
Het onderzoek zal leiden tot een dissertatie en vier artikelen. Daarnaast beoogt het ook de praktijk input te leveren. Bijvoorbeeld door mogelijke implementatie van resultaten binnen de HEE-beweging, GGZ-instellingen en WMO-praktijken. Het publiceren van populair-wetenschappelijke bijdragen en het geven van presentaties over creativiteit, lijden en herstel staan ook op de planning.