InterPersoonlijke Sociaal Ritme Therapie – Onderzoek in de psychiatrie

Een groepstherapie voor recidiverende stemmingsstoornissen

In het kort
Hoofdonderzoeker: Annemiek Dols MD PhD
Betrokken instellingen: VUmc Amsterdam, GGZinGeest, De Nieuwe Valerius kliniek
Startdatum onderzoek: september 2017
Einddatum onderzoek: april 2019
Aantal patiënten in onderzoek: 40

De vraagstelling van het onderzoek
Mensen met een bipolaire stoornis of een chronisch terugkerende depressie kunnen steeds opnieuw te maken krijgen met stemmingsklachten, ook als zij medicatie gebruiken. Risico’s voor terugval zijn onder andere rest symptomen van de vorige episode, life-events, interpersoonlijke en sociale problemen en verstoring van het dag-nacht ritme. In de huidige richtlijnen voor Depressie en Bipolaire Stoornis worden zelfmanagement, psycho-educatie en verschillende vormen van psychotherapie aanbevolen.
Een behandelmethode, die zelfmanagement stimuleert, het dag-nacht ritme stabiliseert en met een psychotherapeutische aanpak het oplossen van interpersoonlijke problemen aanleert, is in Nederland nog niet breed beschikbaar. Deze InterPersoonlijke Sociaal Ritme Therapie is wel al succesvol gebleken in de Verenigde Staten, ook in groepsvorm.

Het onderzoek
In dit onderzoek wordt bestudeerd of een in Amerika ontwikkeld concept voor groepstherapie, Inter Personal Social Rhythm Therapy (IP-SRT), kan worden toegepast in de Nederlandse context. Interpersoonlijke Therapie richt zicht op het versterken van het vermogen om stemmingswisselingen en interpersoonlijke problemen zelf te managen. Sociaal Ritme Therapie richt zich op stabilisatie van het dagritme en het mobiliseren van sociale steun.
De IP-SRT wordt aangeboden aan vier groepen met gemiddeld tien deelnemers. Na 20 sessies gedurende 10 weken zijn deze patiënten en therapeuten ervaringsdeskundigen geworden. Met hun input worden het draaiboek en het informatiemateriaal voor patiënten geschikt gemaakt voor implementatie in de Nederlandse GGZ. Tot slot wordt de effectiviteit van IP-SRT en de patiënttevredenheid gemeten.

Resultaat
Het doel was om een haalbaarheidsonderzoek te doen naar een groepspsychotherapie: SPIRIT; een combinatie van interpersoonlijke psychotherapie en sociaal ritme therapie. De verwachting was dat de patiënten meer grip kregen op hun klachten en daardoor minder medicatie en therapie nodig zouden hebben.

De haalbaarheid is onderzocht in een groep van mensen met een diagnose recidiverende depressie of bipolaire stoornis. De behandeling is in vier groepen gegeven, per groep waren er 20 sessies per week gedurende 10 weken. Er zijn metingen gedaan aan het begin, halverwege, aan het einde van de behandeling en na 3 maanden. Na vier groepen is er een focusgroep geweest met patiënten uit iedere groep en twee behandelaren om de groep te evalueren. De eerste resultaten laten zien dat SPIRIT groepstherapie haalbaar was voor mensen met een bipolaire stoornis of recidiverende depressie. De groepen waren snel vol, er was een lage uitval en patiënten waren tevreden. 70% van de patiënten beoordeelde de kwaliteit van de groep als ‘goed’, 21 % als ‘excellent’. 80% van de patiënten gaven aan dat aan de meeste behoeften was voldaan. De resultaten van de focus groep worden gebruikt om het protocol en de hand-outs te verbeteren. De resultaten zullen in 2020 in een artikel worden geschreven dat in een internationaal tijdschrift gepubliceerd zal worden.

English
The aim was to conduct a feasibility study into a group psychotherapy: SPIRIT; a combination of interpersonal psychotherapy and social rhythm therapy. The expectation was that patients would gain more control over their symptoms and would therefore require less medication and therapy.

The feasibility has been investigated in a group of people with a diagnosis of recurrent depression or bipolar disorder. The treatment was given in four groups, per group there were 20 sessions per week for 10 weeks. Measurements were taken at the beginning, halfway, at the end of treatment and after 3 months. After four groups, there was a focus group with patients from each group and two practitioners to evaluate the group. Initial results show that SPIRIT group therapy was feasible for people with bipolar disorder or recurrent depression. The groups filled up quickly, there was a low dropout rate and patients were satisfied. 70% of patients rated the quality of the group as ‘good’, 21% as ‘excellent’. 80% of patients reported that most needs were met. The results of the focus group are used to improve the protocol and handouts. The results will be written up in an article in 2020 that will be published in an international journal.