Transcranial direct current stimulation

De meerwaarde bij behandeling van patiënten met borderline persoonlijkheidsstoornis en auditieve verbale hallucinaties

In het kort
Hoofdonderzoeker: prof.dr. C.W. Slotema
Betrokken instelling: Erasmus School of Social and Behavioural Sciences, Erasmus University Rotterdam en Parnassia Groep
Startdatum onderzoek:  juli 2020
Einddatum onderzoek: december 2022
Aantal patiënten in onderzoek: 13

De vraagstelling van het onderzoek
Tot 46% van de patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) ervaart auditieve verbale hallucinaties (AVH) oftewel ‘hoort stemmen’. Patiënten gaan hier zwaar onder gebukt en dit kan ernstige consequenties hebben, zoals pogingen tot zelfdoding. Behandeling met antipsychotica lijkt effectief, maar kan ook ernstige bijwerkingen geven.

Transcranial direct current stimulation (tDCS) is een hersenstimulatie waarbij een zwakke stroom wordt opgewekt. Het blijkt bij patiënten met schizofrenie en andere psychotische stoornissen (SAPS) de ernst van auditieve verbale hallucinaties te doen afnemen. Deze behandeling geeft bovendien slechts milde bijwerkingen.

Het onderzoek richt zich op de vraag of het toevoegen van tDCS aan de gangbare behandeling bij patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis verlichting van de auditieve verbale hallucinaties kan geven. Secundaire onderzoeksvragen zijn hoe de patiënten de behandeling met tDCS ervaren, wat het effect van tDCS is op de ernst van emotieregulatieproblemen en depressieve klachten en wat de invloed van tDCS is op de ernst van algemene symptomen en het dagelijks en cognitief functioneren van patiënten.

Het onderzoek
Er is gekozen voor een onderzoeksontwerp dat onderscheid kan maken tussen verbetering door werkzaamheid van tDCS en verbetering door meer algemene factoren die verband houden met experimentele behandeling. Door het grote aantal metingen is het met dit ontwerp mogelijk om het effect van een behandeling te onderzoeken bij een beperkt aantal patiënten, te weten 13. Zowel tDCS als placebo worden 2 maal per dag op 5 werkdagen gedurende 20 minuten gegeven. Dit is in aanvulling op psychotherapie voor persoonlijkheidsstoornissen en medicatie indien nodig. Wekelijks worden scores op verschillende schalen bepaald. Met een kwalitatief interview wordt de tevredenheid van de patiënten over tDCS onderzocht.

Verwachte output
Door toevoeging van een behandeling als tDCS aan psychotherapie willen de onderzoekers het herstelvermogen van patiënten met BPS verbeteren. Dit komt ten goede aan hun behandeling en voorkomt chroniciteit en lange behandeltrajecten. Ten tweede willen de onderzoekers bijdragen aan een afname van het stigma van BPS. Zij willen de aandacht voor (ernstige) psychotische verschijnselen bij deze patiënten vergroten met de boodschap dat behandeling daarvoor moet worden overwogen. Ten derde willen de onderzoekers de kloof tussen de behandeling van psychiatrische stoornissen zoals BPS en SAPS dichten. Behandelingen die al uitgebreid zijn onderzocht bij de laatste groep willen zij ook toepassen bij de eerste groep. Tot slot zullen de resultaten van deze studies bijdragen aan de behandeling van psychotische verschijnselen bij andere psychiatrische stoornissen dan BPS en SAPS.