Resource groepen in Nederland

Een onderzoek naar effecten, kosten en betekenis van resource groepen met medewerking van 10 GGZ-instellingen 

In het kort
Hoofdonderzoeker: Dr. H. Kroon
Betrokken instellingen: Trimbos-instituut, Bavo Europoort, GGZ NHN, GGZ Ingeest, Lentis, GGZ Centraal, Antes, Breburg, Altrecht, Arkin
Startdatum onderzoek: September 2017
Einddatum onderzoek: Mei 2021
Aantal patiënten in onderzoek: 158 patiënten

De vraagstelling van het onderzoek
De resourcegroep is een nieuwe manier om de zorg en ondersteuning rond een patiënt met een ernstig psychiatrische aandoening te organiseren. De patiënt kiest zelf mensen uit het professionele zorgnetwerk en persoonlijke netwerk die hem kunnen bijstaan bij het realiseren van zijn doelen en regie over eigen leven te nemen. De patiënt bepaalt samen met de resourcegroep het plan en de doelen. De resourcegroep komt een paar keer per jaar bij elkaar. In Zweden wordt dit samenwerkingsmodel met succes toegepast. Zal dit ook voor Nederland gelden? Wat zijn de effecten, kosten en betekenis van de resourcegroepen voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen?

Het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd bij FACT-teams van negen ggz-instellingen. 158 cliënten namen deel.
Zij werden volgens toeval verdeeld over de gewone FACT-zorg of FACT aangevuld met een resourcegroep. Interviewers bezochten de deelnemers bij de start van het onderzoek en na 9 en 18 maanden en namen diverse vragenlijsten af. Acht cliënten werden intensiever gevolgd in een kwalitatief onderzoek. De belangrijkste uitkomstmaat in het onderzoek was empowerment, gemeten met de Nederlandse Empowerment Lijst. De vragenlijst ging over het hebben van een doel in het leven, betekenisvolle activiteiten, zelfmanagement, zelfwaardering, steun vanuit de omgeving en van hulpverleners en acceptatie in de samenleving.

Resultaten
Het onderzoek laat zien dat het bij een ruime meerderheid van de cliënten lukt om de aanpak goed van de grond te krijgen. De resourcegroep draagt bij aan empowerment, met bijkomende gunstige effecten op het merendeel van de gemeten domeinen (herstel, kwaliteit van leven, kwaliteit sociale relaties, algemeen functioneren). De maatschappelijke en gezondheidskosten zijn bovendien eerder lager dan hoger. Al met al blijkt uit dit onderzoek dat de resourcegroep in de zorg voor mensen met ernstige psychische problemen kan worden geïmplementeerd en dan gunstiger effecten voor de cliënt laat zien en tegelijk (licht) kostenbesparend is. Het onderzoek heeft een impuls gegeven aan de implementatie van resourcegroepen in ggz-instellingen. In het algemeen is er behoefte aan modellen die herstel helpen bevorderen via samenwerking met de sociale omgeving. Zeker nu het onderzoek positieve resultaten heeft laten zien is er in het land ruime belangstelling om met deze aanpak aan de slag te gaan. Het onderzoek heeft geresulteerd in een proefschrift van Cathelijn Tjaden. Er zijn meerdere artikelen gepubliceerd onder andere in het wetenschappelijk tijdschrift JAMA Psychiatry.

Instrument voor monitoren implementatie resourcegroepen:
“Resourcegroepen Model-EvaluatieTool” (R-MET): online beschikbaar op ccaf.nl/r-met-resourcegroepen
Voorlichtingsfilm over resourcegroepen: zie vimeo.com/304172311