De invloed van culturele en levensbeschouwelijke waarden op interculturele communicatiebotsingen tussen Nederlandse POH-GGZ en Turks-Nederlandse patiënten met psychische klachten en de rol van tolkendiensten in de huisartsenpraktijk.

In het kort
Hoofdonderzoeker: Dr. Els Rommes
Betrokken instelling: Radboud UMC, Radboud Social Cultural Research
Startdatum onderzoek: februari 2019
Einddatum onderzoek: februari 2023
Aantal patiënten in onderzoek: 180 gebruikers van eerstelijnszorg in de regio Nijmegen

De vraagstelling van het onderzoek
Psychische klachten zoals angst en depressie komen vaak voor bij Turks-Nederlandse patiënten vergeleken met andere migrantengroepen en Nederlandse patiënten. De huisarts en de praktijkondersteuner GGZ (POH-GGZ) zijn hun eerste aanspreekpunt. Echter, Turks-Nederlandse patiënten komen vaak hindernissen tegen bij de toegang tot geestelijke gezondheidszorg. Ze vallen daardoor vroegtijdig uit of zoeken alleen hulp als de problemen al ernstig zijn. De eigen culturele en religieuze waarden hebben soms invloed op overtuigingen over de oorsprong en aard van mentale aandoeningen. Geloofsovertuigingen kunnen ook van invloed zijn op de bereidheid van patiënten om naar behandeling te zoeken en zich eraan te houden. Ook de taalbarrière vormt een hindernis. Hoe kan de communicatie tussen POH-GGZ’s en Turks-Nederlandse psychiatrische patiënten worden verbeterd?

Het onderzoek
Om in kaart te brengen wat de invloed is van de verschillende culturele en religieuze waarden en van de taalbarrière in de communicatie tussen POH-GGZ’s en Turks-Nederlandse patiënten met psychische klachten, worden drie onderzoeken uitgevoerd.
1. Kwalitatief onderzoek naar het optreden van communicatiebotsingen. Er worden video-opnamen gemaakt van interacties tussen POH-GGZ’s en Turks-Nederlandse patiënten en deze worden geanalyseerd. De Turks-Nederlandse patiënten worden achteraf geïnterviewd.
2. Kwantitatief onderzoek met behulp van vragenlijsten voor Turks-Nederlandse patiënten.
3. Experimenteel onderzoek naar het gebruik van kosteneffectieve vormen van tolkdiensten tijdens het POH-GGZ-overleg.

Onderzoeksresultaat
De huisarts en POH-GGZ zijn het eerste contactpunt voor patiënten met psychische klachten. Turks-Nederlandse patiënten maken echter minder gebruik van de geestelijke gezondheidszorg en breken vaker hun behandeling voortijdig af dan Nederlandse patiënten. De geestelijke gezondheidszorg sluit niet goed aan op de waarden en cultuur van deze patiënten, wat leidt tot communicatieproblemen tussen huisartsen/POH-GGZ en Turks-Nederlandse patiënten.

Turks-Nederlandse patiënten zijn van mening dat huisartsen niet hard en snel genoeg ingrijpen om klachten te verhelpen en niet uitvoerig genoeg uitleg geven tijdens consulten, waardoor ze twijfelen aan de competenties en expertise van Nederlandse artsen. Ook hebben ze het gevoel dat huisartsen vooroordelen hebben over Turkse patiënten en de gezondheidszorg in Turkije en voelen ze zich niet serieus genomen.

Daarnaast hebben Turks-Nederlandse patiënten het gevoel dat psychotherapeuten te individualistisch georiënteerd zijn in hun therapieën. Dit leidt tot problemen in het vertrouwen dat patiënten hebben in hun medische professionals, hun tevredenheid met de interactie met professionals en hun voornemen het advies van huisartsen en POHs-GGZ te volgen. Dit kan verklaren waarom Turkse patiënten niet doorverwezen willen worden naar specialistische (geestelijke) gezondheidszorg, stoppen met hun behandeling en gebruik maken van zorg in Turkije.