Destigmatiseren van jeugdigen met psychische problemen

Verzamelen van wetenschappelijke kennis, praktijkkennis en ervaringskennis voor het (verder) ontwikkelen van een effectieve aanpak van stigmatisering

In het kort
Projectleider: drs. S. Van der Weerd
Betrokken instellingen: Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Nederlands Jeugdinstituut, Nationale Jeugdraad
Startdatum project: juli 2019
Einddatum project: juli 2020

De achtergrond van het project
Stigmatisering is een proces waarin een groep personen negatief wordt gelabeld, veroordeeld en uitgesloten. Meer dan de helft van de volwassenen met een psychische aandoening ervaart stigma bij familie, in persoonlijke relaties en/of door zorgverleners in de geestelijke gezondheidszorg. (Zelf)stigmatisering kan angst tot gevolg hebben, werkloosheid, een beperkt sociaal netwerk, weinig zelfwaardering, depressie en het vermijden van professionele hulp. In de huidige samenleving is er groeiende aandacht voor wat stigmatisering met volwassenen doet. Er is echter weinig bekend over stigmatisering van de Nederlandse jeugd, terwijl er aanwijzingen zijn dat stigmatisering ook voor jongeren met psychische klachten een urgent probleem is, met alle negatieve gevolgen van dien voor hun ontwikkeling en welbevinden.

Het onderzoek
Het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie, het Nederlands Jeugdinstituut en de Nationale Jeugdraad hebben samengewerkt in het project Destigmatisering Jeugd. Dit project bestond uit de volgende fasen:

1. Verzamelen van wetenschappelijke kennis en praktijkkennis over de aard, omvang en gevolgen van stigmatisering van jongeren met psychische problemen in Nederland en de (effectiviteit van) beschikbare interventies.
2. Veldraadpleging onder jeugdhulpprofessionals over hun ervaringen met stigmatisering in de jeugdhulp en eventuele best practices die zij gebruiken om dit tegen te gaan.
3. Verzamelen van ervaringskennis van jongeren met psychische problemen over stigmatisering en de gevolgen hiervan voor hun dagelijks leven en het al of niet zoeken van hulp.
4. Bundelen en verspreiden van de verzamelde kennis in een landelijk kennisdossier. De verzamelde ervaringskennis werd samen met de betrokken jongeren verwerkt tot een voorlichtingsvideo met bijsluiter voor jeugdhulpprofessionals.
5. Inventarisatie van de belangrijkste kennislacunes, die op de agenda zijn geplaatst voor toekomstige activiteiten van de Werkgroep Destigmatisering Jeugd.

Resultaten
De verzamelde wetenschappelijke kennis, praktijkkennis en ervaringskennis bieden aanknopingspunten voor het (verder) ontwikkelen van een effectieve aanpak tegen stigmatisering van jongeren met psychische problemen. Het project heeft een kennisdossier en –agenda opgeleverd en een voorlichtingsvideo met bijsluiter voor jeugdhulpprofessionals. Deze producten zijn bedoeld om de klinische praktijk sensitiever te maken voor stigma, meer kennis te leveren over het onderwerp en daarmee de kwaliteit van zorg  te verbeteren.